هنگام انجام کار پژوهشی و حتی قبل از آن، مهم است که کارهای قبلی انجام شده مربوط به موضوع پژوهشی ما بررسی و ذکر شوند. به این کار مرور ادبیات (literature review) گفته می شود. با این کار ما می توانیم ببینیم آیا کاری که قصد انجامش را داریم قبلا انجام شده یا نه و همچنین روش مورد نظر ما چه مزیتهایی به روشهای قبلی دارد. مرور ادبیات همچنین ما را از موضوعات جدید و همچنین جهتهای جدید برای پژوهش با خبر می کند. کلا در مقالات پژوهشی یک قسمت بایستی به مرور ادبیات اختصاص داده شود. در این گفتار به این مهم می پردازیم که چگونه مقالات مربوط به پژوهش خود را بیابیم و در یک مقاله دیگر به این خواهیم پرداخت که چگونه با سرعت، این مقاله ها را بررسی کنیم.
1-جستجوی مقالات با استفاده از کلیدواژه ها
این روش ساده ترین شیوه جستجوی مقالات است: کلید واژه های مورد نظر را در موتورهای جستجوی مربوطه مثل Google Scholar, Semantic Scholar جستجو می کنیم. فرض کنید می خواهیم مقالات مربوط به patent landscaping را بیابیم.
گوگل اسکالر امکانات مختلفی را عرضه می کند از جمله امکان فیلتر کردن بر اساس سال انتشار، لینک به فایل پی دی اف مقاله، پیدا کردن مقالاتی که به یک مقاله ارجاع می دهند (Cited by) و دانلود کردن متن مورد نیاز برای ارجاع به مقاله (Cite).
2-جستجوی مقالات بر اساس یک پرسش
گاهی اوقات پرسشی در زمینه پژوهش برای ما مطرح است. مثلا می خواهیم بدانیم که آیا embedding های knowledge graph ها برای بدست آوردن نمایش برداری کلمات (مشابه word2vec ) استفاده شده اند یا نه. استفاده از موتورهای جستجوی معمولی نتایج خوبی به دست نمی دهد:
اینجاست که موتور های جستجوی مبتنی بر هوش مصنوعی بهتر عمل می کنند. یکی از این موتورها سایت perplexity.ai هست که نیاز به ثبت نام و فیلترشکن هم ندارد. می بینیم که این سایت، پاسخهای بسیار بهتری همراه با ارجاع به ما رایه می کند:
افزونه های چت جی پی تی مثل Science AI و Scholar AI هم در این زمینه مفید هستند.
3-پیدا کردن مقالات مشابه یک مقاله
گاهی اوقات پژوهش ما بر اساس یک مقاله به خصوص است و ما نیاز داریم تا مقالات مشابه آن را برای مرور ادبیات بیابیم. سایت connectedpapers.com مقاله هایی را که از نظر معنایی شبیه مقاله مورد نظر هستند می یابد و به صورت یک گراف به ما عرضه می کند! کافیست نام مقاله مورد نظر خود را به این سایت بدهید. در شبکه ای که این سایت بدست میدهد، یالها شیاهت معنایی را نشان می دهند و مقاله ای که نامش را وارد کردید در مرکز شبکه قرار دارد. سایز راسها متناسب با تعداد ارجاعاتی است که دریافت کرده اند و راسهای پررنگتر، جدیدتر هستند. با بردن نشانگر روی راس مربوط به یک مقاله، اطلاعات آن نمایش داده می شوند و می توانید تصمیم بگیرید که آیا این مقاله متناسب پژوهش شما هست یا نه.
4-پیدا کردن مقالاتی که به یک مقاله ارجاع می دهند
گاهی مقاله جالبی مربوط به چند سال قبل را می یابیم و علاقه داریم بدانیم در سالهای سپری شده از انتشار آن مقاله، چه کار های جدیدی در زمینه مربوط به آن انجام شده. برای این کار می توانید مقاله مربوطه را در Google Scholar پیدا کرده و با کلیک کردن روی گزینه Cited By مقالاتی را که به آن ارجاع داده اند پیدا کنید.
5-پایان سخن
دقت کنید که انجام دادن یک مرور ادبیات کامل می تواند چالش بر انگیز باشد چون یک مقاله ممکن است به موضوع مورد نظر شما پرداخته باشد ولی این مبحث در لابلای مباحث دیگر مخفی شده باشد. همچنین دقت کنید که موتورهای جستجو، به متن کامل مقاله های پولی دسترسی ندارند. البته موتورهای مبتنی بر هوش مصنوعی که توسط ناشران بزرگ توسعه داده شده امد مثل Scopus AI کمک بزرگی در این زمینه هستند ولی هنوز به طور کامل در دسترس نیستند.